Najważniejsze choroby kukurydzy
20.02.2025
Uprawa kukurydzy długo uważana była za prostą i mało angażującą czasowo. W uproszczeniu możemy przyjąć, że wynikało to z relatywnie niewielkiej liczby zabiegów. Rzeczywiście, w porównaniu do innych upraw, lista agrofagów zagrażających kukurydzy była krótka. Niestety wraz z rosnącą od lat popularnością uprawy tej rośliny, zagrożeń przybywa. Są wśród nich także choroby kukurydzy.
Najważniejsze choroby grzybowe kukurydzy
Wśród patogenów mogących zagrozić kukurydzy największe znaczenie mają grzyby. Choroby grzybowe kukurydzy mogą zaatakować na każdym etapie rozwoju roślin, a także w trakcie magazynowania ziarna. Na skutek infekcji, obniżeniu ulega wielkość i jakość plonu. Do najczęstszych chorób grzybowych należą fuzarioza, rdza kukurydzy oraz drobna plamistość liści, ale to nie jedyne infekcje mogące zaatakować kukurydzę. Oto przegląd największych zagrożeń.
Choroby kolby kukurydzy
Choroby atakujące kolby kukurydzy stanowią istotne zagrożenie dla plonów, prowadząc do strat ilościowych i jakościowych. Problem jest równie istotny w przypadku uprawy kukurydzy na ziarno i na kiszonkę. Przyjrzyjmy się więc chorobom kolb, które mogą zagrozić naszym plantacjom.
Fuzarioza kolb kukurydzy
Najgroźniejszą chorobą atakującą kolby jest fuzarioza kolb kukurydzy, wywoływana przez grzyby z rodzaju Fusarium. Choroba prowadzi do zmniejszenia ziarniaków i ograniczenia ich wypełnienia. Porażone ziarniaki mogą też pękać i w konsekwencji gnić. Poza zmniejszeniem plonu fuzarioza kukurydzy sprawia, że jest on zanieczyszczony mykotoksynami, które są szkodliwe dla zdrowia ludzi i zwierząt.
Głownia kukurydzy
Głownia kukurydzy to grupa chorób wywoływanych przez grzyby pasożytnicze, powodujące deformacje roślin. Choroby te dzielimy na głownię guzowatą i pylącą.
Głownia guzowata kukurydzy
Głownia guzowata kukurydzy to choroba wywoływana przez grzyby, których zarodniki przenoszone są przez wiatr i deszcz. Patogen zimuje w glebie, resztkach pożniwnych i zakażonym materiale siewnym. W miejscach infekcji pojawiają się charakterystyczne guzy, początkowo jasne i jędrne, które z czasem ciemnieją, marszczą się i pękają, uwalniając zarodniki. Choroba prowadzi do pogorszenia jakości i zmniejszenia plonu, zwłaszcza na plantacjach uprawianych na ziarno.
Głownia pyląca kukurydzy
Głownia pyląca kukurydzy to kolejna choroba grzybowa. Źródłem infekcji są gleba, resztki pożniwne oraz zakażony materiał siewny. Patogen atakuje młode rośliny, rozwijając się wewnątrz ich tkanek. Pierwsze objawy pojawiają się w lipcu. Porażone rośliny karłowacieją, przybierają bladozielony kolor, a ich kolby deformują się lub zanikają. Ziarno w chorych kolbach ulega całkowitemu zniszczeniu. Choroba może znacznie obniżyć plonowanie kukurydzy i pogorszyć jego jakość. Zarodniki głowni pylącej pozostają w glebie nawet przez dziesięć lat, dlatego kluczową metodą ochrony jest właściwa agrotechnika, w tym stosowanie zaprawionego materiału siewnego i eliminacja resztek pożniwnych.
Choroby liści kukurydzy – zagrożenie dla plonu i jakości upraw
Choroby liści kukurydzy stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia roślin i wysokości plonów. Infekcje grzybowe, takie jak żółta plamistość, rdza czy drobna plamistość, osłabiają rośliny, prowadząc do ich przedwczesnego zamierania, ograniczonego wypełnienia ziarna i pogorszenia jakości kiszonki.
Żółta plamistość liści kukurydzy
Żółta plamistość liści kukurydzy jest chorobą, której źródłem są resztki pożniwne, w których patogen zimuje. Pierwsze objawy pojawiają się na dolnych liściach, stopniowo rozprzestrzeniając się ku górze rośliny. Charakterystycznym symptomem są szarobrunatne, owalne plamy z brunatnoczerwoną obwódką, występujące na blaszkach i pochwach liściowych oraz liściach okrywających kolby. Silnie porażone liście zasychają, co osłabia całą roślinę, prowadząc do obniżenia plonu i pogorszenia jakości kiszonki. Rozwojowi choroby sprzyjają: gęsty siew, uproszczona uprawa oraz ciepła i wilgotna pogoda. Skuteczną metodą ochrony jest odpowiednia agrotechnika i stosowanie zdrowego materiału siewnego.
Rdza kukurydzy
Rdza kukurydzy to choroba grzybowa wywoływana przez Puccinia sorghi, atakująca głównie liście rośliny. Pierwsze objawy pojawiają się latem w postaci drobnych, rdzawych plam, które z czasem powiększają się i mogą prowadzić do zasychania liści. Silne porażenie osłabia rośliny, przyspieszając ich dojrzewanie i ograniczając wypełnienie ziarna, co skutkuje obniżeniem plonu. Patogen zimuje w resztkach pożniwnych i może być przenoszony przez wiatr, szczególnie w ciepłych i wilgotnych warunkach. Ryzyko infekcji zwiększają uszkodzenia roślin spowodowane przez szkodniki oraz obecność żywiciela pośredniego, jakim jest szczawik. Ochrona przed rdzą opiera się na właściwej agrotechnice – przestrzeganiu płodozmianu, regulacji zagęszczenia roślin i eliminacji chwastów. Po zbiorach zalecana jest głęboka orka.
Drobna plamistość liści kukurydzy
Drobna plamistość liści kukurydzy to powszechna choroba grzybowa, której źródłem są resztki pożniwne. Pierwsze objawy pojawiają się w czerwcu lub lipcu i widoczne są na liściach okrywających kolby oraz pochwach liściowych. Charakterystycznym symptomem są drobne, jasne i prześwitujące plamy z brunatną obwódką i chlorotycznym pierścieniem. Choroba prowadzi do zasychania liści, a w skrajnych przypadkach do zamierania całych roślin, co skutkuje zmniejszeniem plonu i pogorszeniem jakości kiszonki. Rozwojowi infekcji sprzyjają niska temperatura, wysoka wilgotność, gęsty siew oraz osłabienie roślin. Ograniczenie choroby możliwe jest poprzez właściwą agrotechnikę oraz unikanie czynników sprzyjających jej rozwojowi.
Jak zwalczyć choroby w kukurydzy?
Regularne monitorowanie plantacji kukurydzy pozwala na identyfikację zagrożeń. Choć często nie ma możliwości podjęcia działań interwencyjnych, wiedza o patogenach atakujących rośliny pozwala jednak na przyjęcie odpowiedniej strategii zapobiegania i ochrony przed chorobami w kolejnych sezonach. Odpowiednia profilaktyka i stosowanie odmian kukurydzy odpornych na choroby są kluczowe w walce z chorobami kukurydzy.